Ekster

De ekster is een broedvogel die in het noordelijke deel van het Euraziatische continent voorkomt. Het is een van de vogels uit de kraaienfamilie die eksters worden genoemd. In Europa wordt het woord “ekster” door Engelstaligen gebruikt als synoniem voor de Euraziatische ekster: de enige andere ekster in Europa is de Iberische ekster, die beperkt is tot het Iberisch schiereiland.

De ekster is een van de intelligentste vogels, en men denkt dat hij een van de intelligentste van alle niet-menselijke dieren is. Het is de enige vogel waarvan bekend is dat hij de spiegeltest doorstaat, samen met zeer weinig andere soorten.

Beschrijving

Het volwassen mannetje van de ekster, is 44-46 cm lang, waarvan meer dan de helft de staart is. De spanwijdte is 52-62 cm. De kop, hals en borst zijn glanzend zwart met een groene en violette glans; de buik en scapula’s (schouderveren) zijn zuiver wit; de vleugels zijn zwart met een groene of paarse glans. De gegradueerde staart is zwart, glanzend met groen en roodachtig paars. De poten en de snavel zijn zwart; de iris is donkerbruin. Het verenkleed van beide geslachten is gelijk, maar de vrouwtjes zijn iets kleiner. De staartveren van beide geslachten zijn vrij lang, ongeveer 12-28 cm lang. De mannetjes van de ekster wegen 210-272 gram, terwijl de vrouwtjes 182-214 gram wegen. De jongen lijken al op de volwassen dieren, maar hebben in het begin niet veel van de glans op het roetkleurige verenkleed.

De volwassen vogels ruien jaarlijks na het broeden. De rui begint in juni of juli en eindigt in september of oktober. De primaire vliegveren worden over een periode van drie maanden vervangen. Jonge vogels ondergaan een gedeeltelijke rui die ongeveer een maand later begint dan de volwassen vogels, waarbij hun lichaamsveren worden vervangen, maar niet die van de vleugels of de staart.

Verspreiding en habitat

Het verspreidingsgebied van de ekster strekt zich uit over Eurazië, van Spanje en Ierland in het westen tot het schiereiland Kamtsjatka.

De voorkeur van de ekster gaat uit naar een open landschap met verspreide bomen en eksters komen normaal gesproken niet voor in boomloze gebieden en dichte bossen. Soms broeden ze in hoge dichtheden in voorstedelijke omgevingen zoals parken en tuinen. Ze kunnen ook vaak dicht bij het centrum van steden worden aangetroffen.

Eksters zijn normaal sedentair en brengen de winter door in de buurt van hun broedgebieden, maar vogels die aan de noordelijke grens van hun verspreidingsgebied in Zweden, Finland en Rusland leven, kunnen bij barre weersomstandigheden naar het zuiden trekken.

Stelen Eksters? Of krijgen ze gewoon de schuld?

De volgende tekst komt van Birdnote:

Rossini’s opera uit 1815, The Thieving Magpie, vertelt over een huishoudster die bijna naar de galg gaat omdat ze zilver van haar werkgevers heeft gestolen. Op het laatste moment werd onthuld dat de zilverdief eigenlijk een ekster was die spullen in de kerktoren had verstopt.

De opera was in die tijd zo populair dat men denkt dat deze heeft bijgedragen aan het versterken van de slinkse reputatie van de ekster. Tegenwoordig ‘lijkt’ het algemeen bekend dat de Euraziatische ekster van nature de neiging heeft om zich vast te grijpen en weg te vliegen met glimmende dingen.

Maar wetenschappers van de Universiteit van Exeter hebben deze perceptie op de proef gesteld. Ze plaatsten voedsel naast glimmende en beschilderde voorwerpen en wachtten tot de eksters op onderzoek kwamen. Het resultaat? Het tegenovergestelde van wat iedereen verwachtte: de eksters waren veel voorzichtiger in de buurt van nieuwe, opvallende voorwerpen – en kwamen minder snel in de buurt van het voedsel.

Eksters zijn erg nieuwsgierig, net als hun familieleden, de Vlaamse gaaien en kraaien. Soms pikken ze glimmende dingen op, maar ze hebben geen voorkeur voor glanzend boven dof. Het is waarschijnlijker dat een ekster je boterham pakt dan je zilver.

Voor BirdNote – Michael Stein

Wat is er dan met glimmende dingen en Eksters?

Het antwoord op die vraagt schuilt in de reflectie. “Toen Goldie, de Europese ekster, in de spiegel keek en een gele stip op haar zwarte nekveren zag, deed ze wat we allemaal doen als we een vlekje mosterd op onze kin zien: ze veegde het weg. Haar reactie op haar beeld – blijkbaar de vogel in de spiegel als zichzelf herkennend – heeft wetenschappers enthousiast gemaakt. Het is de eerste keer dat spiegelzelfherkenning (MSR) is gevonden bij vogels of bij welke niet-zoogdiersoort dan ook.”

MSR wordt beschouwd als bewijs dat je weet wie je bent:

MSR wordt beschouwd als bewijs dat je weet wie je bent: een hogere neurale vaardigheid die ten grondslag ligt aan menselijke vermogens zoals zelfbewustzijn en zelfreflectie. Onderzoekers hebben de MSR-test aan een grote verscheidenheid aan soorten gegeven. De meeste mislukken, waarbij ze het beeld doorgaans als een rivaal beschouwen en het aanvallen.